غار هوتو و کمربند بهشهر ، غاری از دوران عصر یخبندان - مجله میکونوس

در استان مازندران حوالی شهرستان بهشهر در انتهای جاده ای با منظره زیبا دو غار باستانی هوتو و کمربند نهاده شده است. این دو غار بازمانده از دوران باستان، در روستای تروجن واقع شده و قدمت تاریخی آنها حتی به عصر یخبندان و بعلاوه دوران زندگی انسان های اولیه ساکن در دامنه های البرز نیز می رسد.

در غار هوتو که متعلق به عصر یخبندان می باشد، اسکلت های سه انسان همراه با آثاری از تیغه های سنگ چخماق، سنگ دریایی و اسکلت های به جای مانده از حیواناتی مانند آهو و بز وحشی بدست آمده است، در واقع تمامی آثار بدست آمده از این دو غار مکمل هم هستند. این منطقه در تاریخ 23 فروردین 1346 با شمارهٔ ثبت 746 به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این غار برای اولین بار در سال 1949 به دست پروفسور کارلستون از اساتید دانشگاه فیلادلفیا شناسایی شد و مورد آنالیز نهاده شد. این غارها به واسطه اکتشاف هایی چون اسکلت انسانهایی با قدمت هفتاد هزار ساله، دارای شهرتی جهانی اند. این اکتشاف ها دارای نشانه هایی از دوران یخچال، عهد آهن، نوسنگی و پارینه سنگی می باشند که از مهمترین آن ها می توان به اسکلت مادر 16ساله و نوزادش و بعلاوه اشیائی از سنگ چخماق مربوط به عصر پارینه سنگی اشاره نمود.

مکتشفین در عمیق ترین نقاط و گودال های غار کمربند، سنگریزه هایی از عصر یخچالی یافتند. در این گودال های طبقاتی مکشوفه هایی از عصر آهن تا نئولیتیک و در پایین آنها آثاری از دوران پالئولیتیک هم دیده می شود. گفتنی ست که در لایه هایی از غار هوتو، اسکلت سه انسان کشف شده که نشان می دهند این اماکن در دوران باران، میزبان حضور انسان ها بوده است.

غار هوتو

غار هوتو (Hotu Cave) که قدمتی تاریخی دارد و آثار باستانی مهمی از زندگی انسان های اولیه در آن بدست آمده است، در دامنه کوه البرز، رو به غرب و در ابتدای ورودی بهشهر و در فاصله 100 متری شرق غار کمربند واقع شده و مجموعا 17 لایه استقراری از دوره فراپارینه سنگی تا دوره اسلامی در آن شناسایی شده است، ساکنان غار هوتو در دوره فراپارینه سنگی نسبت به غلات و کشت حبوبات آگاهی نداشته و تنها با سیستم تغذیه متناسب با گردآوری، شکار و صید امرار معاش می کردند.

در واقع غار هوتو، دربردارنده آثار تمدن دوران آهن و برنز و مس (Calcholithic) و نوسنگی است. وجود این تمدن ها در نتیجه تحقیقات دیگر کارلتون در سال 1949 میلادی، که در غارهای بیستون کرمانشاه، تمتمان ارومیه، و خونیک خراسان صورت گرفت، تایید شد. به اذعان پروفسور کارلتون، در هیچ یک از نقاط ایران، اطلاعات مبسوطی راجع به تمدن های گذشته مردم این سرزمین، مانند آنچه که در غار هوتو کشف شد، به دست نیامده است. این غار دارای دو مدخل در دو ارتفاع مختلف و یک سوراخ تهویه در سقف است.

غار کمربند

غارکمربند که در فاصله یکصد متری غار هوتو نهاده شده است، دارای شش طبقه و 28 لایه 20 سانتی متری است که به دوران میانه سنگی و نوسنگی باز می شود که از نظر گاهنگاری تاریخی حد فاصل 9530 ق. م را شامل می شود. طبقات اول و دوم آن شامل آثار دوران نوسنگی تازه است، طبقه سوم هیچ شباهتی به طبقه دوم از حیث باستانی ندارد بلکه به عصر نوسنگی و سفال باز تعلق دارد.

در طبقه چهارم، آثاری از دوران پارینه سنگی مانند چاقوهای کوچکی از جنس چخماق و استخوان های آهوهای پیش از تاریخ، به دست آمده است. در طبقه پنجم از غار کمربند، تیغه هایی از جنس چخماق و قطعاتی از استخوان سگ دریایی کشف شده است. در طبقه آخر نیز خاک رس و شن و ماسه دیده شده که در روی قشرهای آب زیرزمینی بوده است.

این غار دارای 10 متر طول و 4 متر عرض بوده و از کف تا سقف پنج متر ارتفاع دارد. کاوشگری این غار به همراه هوتو در اواخر دهه 40 میلادی به وسیله هیئت باستان شناسی دانشگاه پنسلیوانیا انجام شد.

اهمیت تاریخی

غارهای هوتو و کمربند، به لحاظ کشف اسکلت انسان با قدمت نزدیک به ده هزار سال معروفیت جهانی دارند. اهمیت غار و آثار کشف شده در آن به مقدار ای است که در بعضی موارد از این غار به معدن طلای انسان شناسان یاد شده است. مهم ترین این کشفیات که به انسان هوتو (Hotu man) مشهور است؛ سه اسکلت شامل اسکلت های یک مرد و زن بالغ به همراه اسکلت زنی جوان می باشند.

تصاویری از این اکتشافات که در سال 1330 شمسی (1951 میلادی) به سرپرستی پروفسور کارلتون استیونز کون استاد دانشگاه پنسیلوانیا آمریکا صورت گرفته است، در بخش بایگانی موزه باستان شناسی و انسان شناسی دانشگاه پنسیلوانیا موجود است.

امکانات

اکنون مجتمع زیبایی با امکانات درخور توجه در جوار غارهای کمربند و هوتو دایر شده است، این امکانات شامل پارک، سرویس های بهداشتی، خانه مازندرانی و فروشگاه است.

بعلاوه در این محل سایت (موزه روباز) باستان شناسی دایر شده است که بازدید نمایندگان می توانند آنچه را که باستان شناسان از دل خاک بیرون آورده اند در این منطقه مشاهده نمایند. نحوه دفن و اجناسی که در قدیم کنار مردگان قرار می دادند در این موزه دیده می شود. در این منطقه هم می توانید غارنوردی کنید و هم اگر در پی استراحت یا نوشیدن چای هستید در آلاچیق های باغ های اطراف که در میان درختان، سایه ای برای شما فراهم نموده اند، چند ساعتی اطراق کنید.

موقعیت مکانی

غار هوتو در غرب بهشهر واقع شده است، در ورودی بهشهر یا همان فاصله صد متری غار هوتو، غار کمربند نهاده شده است. این غار کمربند نیز در قسمت غربی شهرستان بهشهر، در حاشیه شرقی روستای شهید آباد واقع شده است.