4 چون و چرا درباره چشم ها - تور یونان ارزان

4 چون و چرا درباره چشم ها

ترجمه: دکتر گلرخ ثریا

درباره چشم ها، چون و چرا زیاد است و پرسش هایی که هنوز دانشمندان به پاسخ آنها نرسیده اند، کم نیستند. اما پرسش های جالبی هم هستند که محققان، پاسخ آنها را دریافته اند. 4 سوال زیر، مشتی است نمونه خروار، از همین پرسش های گروه دوم.

1- چرا رنگ چشم آدم ها با هم فرق دارد؟

دلیل اصلی رنگی بودن عنبیه چشم، رنگدانه های کوچک ملانین است، اما تیره یا روشن بودن چشم به دو عامل اصلی ژنتیک و اندازه رنگدانه های موجود در عنبیه مربوط است. در تمامی چشم ها، بافت پوششی عنبیه دارای رنگدانه مشکی به نام ملانین است. در صورتی که پراکندگی این رنگدانه ها زیاد باشد، چشم فرد تیره و در صورتی که کم باشد، روشن می گردد. طبق این نظریه چند ژن مسوول معین رنگ چشم های یک فرد است. در این میان برخی ژن ها تاثیر بیشتری می گذارند. اصلی ترین ژن که تا ?? درصد در شکل گیری رنگ چشم دخیل است ژن OCAZ است. این ژن، پروتئینی با عنوان P را رمزگذاری می نماید که در فراوری ملانین نقش دارد و شکل دهنده رنگ قهوه ای، آبی و سبز است. ژن های دیگری با اسامی Eycl1، Eycl2 و Eycl3 نیز ژن هایی هستند که نقش فرعی در این میان دارند و سبب بروز رنگ های مخلوطی مثل سبز مایل به آبی، طوسی مایل به آبی، قهوه ای، بلوطی و… می شوند. تحقیقات اخیر دانشمندان روی گروهی از افراد چشم آبی نشان داده است که جهشی کوچک در OCAZ می تواند سبب محدود شدن فراوری ملانین عنبیه و آبی شدن چشم گردد. جالب است بدانید که اگر فعالیت این ژن به طور کامل محدود گردد، فرد دچار ناراحتی خاصی به نام آلبینیسم یا زالی می گردد که در اثر آن موهای فرد سفید و چشمانش قرمز خواهد شد.

2- چرا رنگ دو چشم برخی ها با هم فرق دارد؟

شاید شما هم با افرادی روبه رو شده باشید که رنگ دو چشم آن ها با هم فرق دارد. این اختلال در انسان ها معمولا نادر است ولی در حیوانات رواج بسیاری دارد و دلیل آن هم متفاوت بودن اندازه ملانین موجود در هر یک از عنبیه هاست. دلیل اصلی بروز این بیماری جهش ژنی است که می تواند ارثی نیز باشد. البته برخی داروهای خاص نیز می توانند سبب افزایش یا کاهش اندازه رنگدانه در هر یک از چشم ها شوند. برخی مبتلایان به این مشکل، برای پوشاندن آن از لنز استفاده می نمایند اما برخی دیگر این حالت را دوست دارند و با آن به طور طبیعی کنار آمده اند.

3- چرا چشم حیوانات در شب برق می زند؟

برخی از حیوانات که نیاز به تماشا در شب دارند، دارای چشمان براق هستند اما این حقیقت ندارد که حیوانات در تاریکی مطلق می توانند ببینند. البته این حیوانات از نور بسیار ضعیف خیلی خوب استفاده می نمایند؛ برای مثال، گربه با یاری نور چراغ از خیابان عبور می نماید. گربه ها و خیلی از حیوانات وحشی، لایة مخصوصی در پشت شبکیه چشم خود دارند. در نور کم، این لایه، تأثیر نور را چند برابر می نماید. اگر در تاریکی، نور چراغ را در چشمان جانور بیندازید، این لایه ها درخشش سبز رنگی خواهند یافت که قابل رویت است.

4- چرا آسمان را آبی می بینیم؟

در یک روز آفتابی و بدون ابر، آسمان آبی است زیرا قسمت آبی نور سفید خورشید از طریق مولکول های هوا بیشتر به اطراف پراکنده می شوند. وقتی در هنگام غروب خورشید به آسمان نگاه می کنیم، آسمان به رنگ های قرمز و نارنجی است زیرا قسمت آبی نور خورشید در طول جهت پرتوها به اطراف پراکنده می شوند و از جهت دید ما خارج شده اند. در شبکیه چشم ما سه نوع از دریافت نماینده های حساس به نور یا سلول مخروطی وجود دارد. این دریافت نماینده ها به سه نور قرمز، آبی و سبز حساس هستند. هنگامی که آنها به نسبت های مختلف تحریک می شوند، سیستم بینایی ما رنگ هایی که می بینیم را می سازد.

هنگامی که به آسمان نگاه می کنیم، سلول های مخروطی به تعداد کمی از نور قرمز پراکنده شده و بعلاوه با شدت کمتری به طول موج های نارنجی و زرد حساسیت نشان می دهند. سلول های مخروطی سبز به طول موج زرد به اندازه کمتری نسبت به طول موج های سبز و فیروزه ای پراکنده شده، واکنش می دهند. سلول های مخروطی آبی از طریق رنگ هایی نزدیک به طول موج های آبی که با شدت زیادی پراکنده شده اند، تحریک می شوند. در صورت نبود. رنگ بنفش و نیلی در طیف، آسمان به رنگ آبی همراه با مخلوطی از سبز به نظر می رسید. ولی طول موج های رنگ بنفش و نیلی که شدیدترین پراکندگی را دارند سلول های مخروطی قرمز را تقریبا همچون سلول های مخروطی آبی تحریک می نمایند. به این دلیل است که این رنگ ها با افزایش کمی رنگ قرمز، آبی به نظر می رسند. اثر کلی این است که سلول های مخروطی قرمز و سبز تقریبا به طور یکسان از طریق نور آسمان تحریک می شوند. این در حالی است که چون آبی شدیدتر تحریک می گردد، عامل آبی بودن آسمان به شمار میرود.

منبع:www.salamat.com

/ع

منبع: راسخون