آیین سرزه ریشه در اعتقادات اهالی روستای هیزج دارد - تور یونان ارزان

در این آدینه اردیبهشت، آب زلال چشمه و عطر شیر برنج در روستای هیزج قهاوند غوغا به پا می نماید و اهالی با لیوان آب و کاسه های شیر برنج و نان محلی، بزمی مثال زدنی را در شکرگزاری از مایه حیات برپا می نمایند.

در سرتاسر دشت اطراف چشمه اهالی روستای هیزج از صبح دیگ های نذری را بار می گذارند و گُلِه به گُلِه بساط نذری خود را پهن می نمایند و میهمانان خود را دعوت می نمایند تا سر سفره شان بنشینند. چایی آتشی هم در کنار شیر برنج آماده می گردد تا برای پذیرایی از میهمانان سنگ تمام بگذارند.

هیزج روستایی در شمال قهاوند است و سَرِزه سالهاست مایه سرزندگی و حیات در منطقه. در فرهنگ عامه به تراوش آب از زمین زه می گویند و از آنجا که آب چشمه نیز سرریز می نماید سر را به آن اضافه نموده اند. آب این چشمه باغات و مزارع روستا را تأمین می نماید و زندگی را در روستا ساری و جاری.

پای صحبت اهالی که می نشینی بخاطر نمی آورند چشمه از کی در منطقه تشکیل شده و آیین سرزه از چه زمانی برگزار میشده است. آنها تا به یاد دارند چشمه بود و مراسم شکرگزاری هم. تنها چیزی که تمام اهالی هیزج در آن اتفاق نظر دارند، این است که سرزه قابل احترام است و باید هر ساله نذرش را ادا کرد آن هم با یک کاسه شیر برنج.

اهالی معتقدند حتی در زمان خشکسالی منطقه نیز آب چشمه کم نمی گردد و همان مقدار است که بوده و همین موضوع باعث تقدس چشمه شده و خیلی ها از او حاجت می خواهند و اتفاقاً می گویند که از سرزه معجزه هم دیده اند. آنها اعتقاد دارند هر سال باید مقداری از نذر به عنوان سهم ماهی ها در چشمه ریخته گردد و به همین منظور پس از طبخ شیر برنج این کار را انجام می دهند.

آیین شکرگزاری آب که ریشه در اعتقادات اهالی هیزج دارد، در اردیبهشت و همزمان با شروع شیردهی گوسفندان برگزار می گردد. آنها می گویند این مراسم نعمت آنها را افزون می نماید و شکرگزاری تنها کاری است که برای این نعمت الهی میتوان انجام داد. به همین دلیل دور تا دور چشمه بساط طبخ نذری را علم نموده و با عشق به قدردانی از نعمات خود می پردازند و البته نذری آن سال را هم ادا می نمایند.

مردم روستا، برکت روستا را از سرزه می دانند و معتقدند اگر یک سال آیین شکرگزاری را بجا نیاورند ضرر و زیان زیادی را متحمل می شوند. به همین دلیل در طول سال برای ادای دین خود به چشمه برنامه ریزی می نمایند تا مبادا زمان آن از لحاظ مالی به مشکل بربخوردند. آنها می گویند معجزات زیادی را از چشمه دیده اند و هر کدام خاطرات فراوانی از معجزاتی که از نیاکانشان برای آنها بازگو شده را به یاد دارند. اهالی معتقدند چشمه جوشان سرزه همیشه زندگی را به آنها ارزانی نموده است حالا یا با سرزندگی دشت و باغاتشان یا با معجزات خود.

چشمه آب زلالی دارد و ماهی هایی که در نگاه اول به چشم هر بیننده ای می آیند زلال تر. اهالی می گویند نباید ماهی ها را صید کرد، چراکه آنها نظر نموده هستند. آنها اعتقاد دارند اگر ماهی ها به هر دلیل صید شوند، ممکن است چشمه با اهالی قهر کند و اتفاق بدی بیفتد و اصلاً ادای سهم ماهی ها از نذری هم از همین تفکر می آید.

آیین سرزه تنها یکی از آیین های شگرفی است که در استان همدان برگزار می گردد و ریشه در خاک این منطقه دارد اما به میزان ای که با زندگی مردم محلی پیوند خورده، شناخته شده نیست. امروز حفاظت، احیاء و معرفی میراث ناملموس یکی از موضوعات مهمی است که اگر در حق آن کوتاهی گردد، در آینده ای نزدیک به دست فراموشی سپرده می گردد.

در استان همدان حدود 90 اثر ناملموس در لیست آثار ملی به ثبت رسیده که آیین سرزه یکی از آنهاست. مستندسازی نخستین گام در حفظ این میراث است که متأسفانه تا به امروز آنطور که باید و شاید انجام نشده و همین زنگ خطری برای فراموشی این میراث ارزشمند محسوب می گردد. از طرف دیگر معرفی اینگونه مراسم ها در توسعه جهانگردی و رونق مالی منطقه سهم بسزایی دارد و می تواند موجب جذب و ماندگاری جهانگرد گردد. ایجاد زیرساختهای مناسب، برنامه ریزی تورهای جهانگردی و همراه کردن مردم بومی از جمله مواردی است که می تواند به احیای این مراسم ها و توسعه مالی منطقه یاری کند.