دشواری های سکون در فصل کوچ - مجله میکونوس

به گزارش خبرنگاران، فارس بیشترین جمعیت عشایر کوچ رو کشور را دارد که در حال حاضر این قشر با شیوع کرونا با مسائلی در فصل کوچ بهاره روبرو شده اند.شیوع کرونا مسائل بسکمک را برای اقشار مختلف ایجاد کرده که عشایر نیز از آن مستثنی نیستند.

بیماری کرونا در حالی شیوع پیدا کرده که براساس تقویم کوچ هرساله عشایر استان فارس از نیمه فروردین بار کوچ خود را در مناطق قشلاقی جمع کرده و به همراه دام های خود راه ییلاق را در پیش می گرفتند.

در پی شیوع بیماری کرونا و براساس تصمیم متولیان امر کوچ عشایر امسال به تعویق افتاد و این قشر اکنون به جای بستن کوله بار سفر فعلا باید در مناطق قشلاقی بمانند.

به گفته بعضی عشایر استان فارس این قشر در پی تعویق زمان کوچ با مسائلی از جمله گرمای هوا و خشکی گیاهان مرتعی در آینده نزدیک روبه رو خواهند شد که در پی آن نیاز به تامین علوفه مورد نیاز دام های خود دارند.

هم اکنون جامعه عشایری استان فارس با کمبود مایحتاج ضروری مورد نیاز مانند آرد نیز روبه رو هستند و همچنین درخواست هایی از جمله تاخیر در پرداخت قسط وام،حق بیمه و دریافت ماسک و مواد ضدعفونی کننده نیز دارند.

150 هزار نفر عشایر کوچ رو در قالب 30 هزار خانوار در فارس زندگی می کنند که تقریبا 12.5 درصد از عشایر سیار ایران را شامل می شود. سه ایل قشقایی ،خمسه و لر با هشت طایفه مستقل ترکیب قومیتی عشایر استان فارس را تشکیل می دهند.

ایل قشقایی فارس شامل شش طایفه دره شوری، شش بلوکی، عمله، فارسیمدان ،کشکولی بزرگ و کشکولی کوچک می شود و ایل خمسه نیز پنج طایفه باصری،کردشولی ،عرب ،نفر و بهارلو را در بر می گیرد.

ایل لر ممسنی این استان نیز شامل چهار طایفه بکش ، جاوید ،دشمن زکمک و رستم می شود و همچنین ایل لر بویراحمد علیا با 9 طایفه به همراه هشت طایفه مستقل خانواده بزرگ ایلیاتی استان فارس را تشکیل می دهند که این جامعه 5/3 درصد از جمعیت فارس و 5/12 درصد از عشایر کل کشور را شامل می شود.

عشایر فارس در 67 درصد از عرصه های مرتعی در مناطق ییلاقی و قشلاقی این استان پراکنده شده اند.

زندگی عشایری توام با کوچندگی دارای پیشینه تاریخی بسیار طولانی در ایران بوده و تا حدود یک قرن پیش بخش عمده جمعیت کشور را عشایر تشکیل می دادند و طی قرون متمادی این قشر از نقش اجتماعی ،مالی و اقتدار سیاسی زیادی برخوردار بوده که معیشت آنها نیز با استفاده از فرآورده های دامی مبتنی بر کوچ به منظور بهره از چراگاه های طبیعی در مناطق ییلاق(سردسیر) و قشلاق(گرمسیر) تامین می شده است.

در طی یک قرن اخیر به دلیل تغییر سبک زندگی و گسترش تکنولوژی رفته رفته از جمعیت عشایر ایران کاسته و بر جمعیت شهرنشین آن اضافه نموده شده است.

سکون در فصل کوچ

کیان داستانی یکی از عشایر ایل ترک قشقایی استان فارس که اکنون در منطقه ای قشلاقی در روستای رونی در مرز استان فارس و بوشهر ساکن است.

او در گفت و گو با خبرنگار ایرنا،گفت: کوچ عشایر استان فارس در شرایط شیوع بیماری کرونا به تعویق افتاده و عشایر این منطقه نیز احتمالا تا خردادماه 99 در این منطقه گرمسیری ساکن خواهند بود.

داستانی اضافه نمود: من به همراه سایر عشایر این منطقه هر ساله از اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت به سمت شیراز کوچ کرده و در منطقه ای ییلاقی در اطراف بخش خان زنیان و حسین آباد ساکن می شویم.

دام های کوچ نکرده علوفه می خواهد

وی ادامه داد: با وجود شیوع بیماری کرونا در حال حاضر کوچ عشایر نیز متوقف شده و به دلیل گرمای هوا در این منطقه قشلاقی تا یکماه آینده گیاهان خشک و خوراکی برای دام ها وجود نخواهد داشت و قطعا بخشی از دام های عشایر این منطقه تلف می شوند.

داستانی با بیان اینکه در حال حاضر به دلیل بارندگی اخیر،هوای منطقه ای که ساکن آن هستند مناسب است،گفت: براساس تجارب سالیان گذشته هوای این منطقه از اواسط اردیبهشت رفته رفته گرم و علوفه دام کمیاب خواهد شد.

او گفت: توقف کوچ عشایر در شرایط کنونی در مناطق قشلاقی نیازمند تامین علوفه دام ها است و تا به امروز اداره امور عشایر استان فاری هیچ کمکی در خصوص تامین علوفه به عشایر این منطقه نکرده است و در حال حاضر نیز عشایر علوفه مورد نیاز خود را از بازار آزاد تامین می کنند.

وی همچنین گفت : در حال حاضر علوفه به ازای هر کیلوگرم نزدیک به 3 هزار تومان به دست عشایر این منطقه می رسد.

این عشایر استان فارسی در ادامه سخنان خود در پاسخ به این سوال که آیا مواد ضدعفونی کننده و ماسک در اختیار این قشر قرار گرفته است،گفت: در روزهای گذشته دهکمک این منطقه یک بسته حاوی مایع دستشویی و وایتکس به هر خانوار داده ولی ماسک و دستکش در بین این مواد نبوده است.

او جمعیت عشایر استان فارس ساکن در این منطقه را بیش از 200 خانوار مطرح کرد.

کرونا،توقف خرید و فروش دام عشایری و مسائل مالی

داستانی در بخش دیگری از سخنان خود بیان نمود: در حال حاضر فصل فروش دام عشایر استان فارس است و در شرایط شیوع بیماری کرونا از ورود خریداران دام به این منطقه جلوگیری می شود و عشایر اگر نتوانند دام خود را به فروش برسانند نمی توانند هزینه خرید مایحتاج خود و خانواده های خود را تامین کنند و در نتیجه با مسائل زیادی روبرو خواهند شد.

او با بیان ضرورت تعویق اقساط بانکی و حق بیمه تامین اجتماعی عشایر در شرایط کنونی،گفت: در این شرایط شیوع بیماری کرونا که عشایر نمی توانند دام های خود را به فروش برسانند باید تسهیلات حمایتی کم بهره برای عشایر در نظر گرفته شود.

وی که از عدم رسیدگی امور عشایر در این شرایط ناراضی است در ادامه گفت: خرید و فروش دام در این شرایط تقریبا تعطیل و عشایر با مسائل زیادی روبرو شده اند و به همین دلیل این قشر اکنون نیازمند کمک و حمایت هستند.

شیوع و کمبود آرد در میان عشایر

این عشایر استان فارسی ادامه داد: عشایر این منطقه در تامین آرد مورد نیاز برای پخت نان و سایر مواد غذایی با مشکل روبرو هستند.

وی اضافه نمود: در حال حاضر شرکت تعاونی عشایری این منطقه با اعلام کمیاب شدن آرد تنها میزانی اندک از این کالای اساسی را در اختیار خانوارهای عشایری قرار می دهد.

داستانی با بیان اینکه خانواده او 10 نفره و دو نفر از آنها نیز معلول هستند،گفت: در این شرایط حداقل باید دو کیسه آرد 40 کیلوگرمی به هر خانوار داده شود در صورتی که در روزهای گذشته تنها یک کیسه آرد به خانواده ما تعلق گرفته که این میزان آرد تنها برای ده روز مصرف خانواده ما استفاده می شود.

او در ادامه گفت: در صورتی که به دلیل شیوع بیماری کرونا کوچ عشایر با تاخیر انجام خواهد شد باید علوفه دامی مورد نیاز و همچنین مواد خوراکی من جمله آرد عشایر تامین شود.

توقف طولانی کوچ غیرممکن است

محمدعلی صادقی یکی دیگر از عشایر کوچ رو استان فارس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا،گفت: کوچ عشایر در شرایط فعلی شیوع بیماری کرونا ممنوع اعلام شده است. صادقی اضافه نمود: با توجه به زندگی عشایری امکان طولانی شدن زمان حضور عشایر در مناطق قشلاقی امکان پذیر نیست و باید به مناطق ییلاقی کوچ کنند.

وی که در حال حاضر در منطقه ای قشلاقی در شهرستان قیر و کارزین ساکن است،گفت: خوشبختانه به دلیل بارندگی روزهای اخیر شرایط کنونی مناطق قشلاقی استان مناسب است اما قطعا در روزها و هفته های آینده رفته رفته هوا گرم و در پی آن گیاهان مرتعی خشک و شرایط در مناطق قشلاقی برای چرای دام مناسب نخواهد بود.

او اضافه نمود: در این شرایط اگر جلوی کوچ عشایر در کوتاه مدت گرفته شده ضروری است که تمهیدات لازم من جمله پیش بینی علوفه مورد نیاز دامها و همچنین خوراک و آب آشامیدنی مورد نیاز عشایر نیز انجام شود و این در حالی است که توقف کوچ برای مدتی طولانی نیز غیرممکن خواهد بود.

گرمای قشلاق،خشکی گیاهان مرتعی و حشرات موذی

مدیر کل امور عشایر استان فارس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: براساس تقویمی که قبل از شیوع بیماری کرونا توسط ستاد تنظیم کوچ کشور اعلام شده بود،کوچ عشایر بصورت زمینی از 15 فروردین 99 و کوچ ماشینی از 20 اردیبهشت 99 باید انجام می گرفت.

روح الله بهرامی با بیان اینکه مدیریت کوچ این استان با اداره کل امور عشایر فارس و کنترل آن با اداره کل منابع طبیعی استان است،اضافه نمود: به دلیل شیوع بیماری کرونا و شرایط خاصی که ایجاد شده ،ستاد کنترل و پیشگیری از بیماری کرونا استان فارس درخواست تعویق کوچ را به سازمان جنگل ها و مراتع کشور ارجاع داد که در نهایت با این درخواست موافقت شد.

وی ادامه داد: تاخیر در زمان کوچ می تواند عشایر را با مسائلی در پی گرمی هوا ،خشکی گیاهان مرتعی در مناطق گرمسیری و وجود حشرات موذی مانند مگس روبرو کند و به همین دلیل امکان ماندگاری عشایر بصورت طولانی مدت در مناطق قشلاقی امکان پذیر نیست.

وی اضافه نمود: در حال حاضر کوچ عشایر استان فارس به تعویق افتاده و کماکان منتظر اعلام ستاد پیشگیری و مبارزه با کرونا برای انجام کوچ هستیم و تا لحظه فعلی ماندگاری عشایر در قشلاق ادامه دارد.

مدیرکل امور عشایر فارس با اشاره به بارندگی های روزهای اخیر،گفت: بارش های چند روز گذشته به تعدیل شرایط آب و هوایی مناطق گرمسیری استان فارس کمک کرد.

تداوم خدمات رسانی در مناطق قشلاقی

او اضافه نمود: پیش بینی تامین آب عشایر استان فارس اجرا شده بنحوی که تانکرهای آبرسان در مناطق قشلاقی فعالیت و عملیات آبرسانی به عشایر را کماکان انجام خواهند داد و همچنین تمام فروشگاه های عشایری که مایحتاج عمومی عشایر این استان مانند آرد ،آذوقه و علوفه را در مناطق قشلاقی تامین می کنند از تغییر محل فعالیت به مناطق ییلاقی منع شده و همچنان در مناطق قشلاقی به کار خود ادامه خواهند داد.

وی اضافه نمود: از طرفی دیگر از طریق ستاد پیشگیری و مبارزه با کرونا فارس و اداره کل صنعت،معدن و تجارت این استان هماهنگی های لازم برای تهیه و توزیع مواد ضدعفونی کننده،دستکش و ماسک از طریق شرکت های تعاونی عشایری در بین عشایر انجام و این اقلام در اختیار عشایر قرار داده می شود.

توزیع اقلام بهداشتی در میان عشایر فارس

بهرامی در پاسخ به این سوال که ماسک و دستکش هنوز در اختیار بعضی از عشایر استان فارس قرار نگرفته،گفت: ممکن است بعضی از شرکت های تعاونی عشایری هنوز این تجهیزات را دریافت نکرده و یا در میان عشایر توزیع نکرده باشند که این کار در روزهای آینده انجام می شود.

وی در پاسخ به سوالی دیگر درخصوص کمبود آرد مورد نیاز خانوارهای عشایری این استان نیز گفت: با توجه به تمایل افراد به پخت نان در منازل به دلیل پیشگیری از شیوع بیماری کرونا،تقاضا برای خرید این محصول از فروشگاه های عشایری استان افزایش یافته در حالی که سهمیه آرد عشایری در این استان ثابت بود و به همین دلیل مسائلی در روزهای گذشته در این خصوص ایجاد شده است.

مدیر کل امور عشایر فارس،اضافه نمود: براساس دفترچه عشایری به هر خانوار یک کیسه آرد تحویل داده می شود که به دلیل تقاضای زیاد کمبودهایی در این بخش ایجاد شد که با اختصاص بخشی از سهمیه فروردین و اردیبهشت 99 از این مشکل تا حدودی کاسته شده است.

تسهیلات در اختیار عشایر فارس

وی در بخش دیگری از سخنان خود با توجه به بروز مسائلی در خرید و فروش دام و در پی آن ایجاد مسائل نقدینگی در بین عشایر استان،گفت: تسهیلاتی در قالب زنجیره تولید گوشت قرمز و کمک به جبران خسارت خشکسالی می توان به عشایر این استان اعطا کرد تا بخشی از مسائل کنونی عشایر فارس برطرف شود.

بهرامی توضیح داد: تسهیلات زنجیره تولید گوشت قرمز با سقف 100 میلیون تومان با کارمزد 10 درصد و تسهیلات کمک به جبران خسارت خشکسالی با سقف 15 میلیون تومان با کارمزد 4 درصد و بازپرداخت 5 ساله به عشایر تعلق خواهد گرفت که این قشر برای کم کردن مسائلشان در شرایط کنونی می توانند با مراجعه به ادارات امور عشایر شهرستان های استان فارس از آن بهرمند شوند.

مدیرکل امور عشایر فارس در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه این استان بیشترین جمعیت عشایر کوچنده کشور را در خود جای داده است،گفت: فارس با جمعیتی معادل 150 هزار نفر عشایر کوچنده و حدود 30 هزار خانوار،تقریبا 12 و نیم درصد از عشایر سیار ایران را در خود جای داده است که عشایر حدود 3 و نیم درصد جمعیت این استان را تشکیل می دهند.

وی اضافه نمود: سه ایل قشقایی ،خمسه و لر با هشت طایفه مستقل ترکیب قومیتی عشایر استان فارس را تشکیل می دهند.

بهرامی خطاب به عشایر این استان تاکید کرد: توصیه می کنم که کماکان عشایر به اطلاعیه های ستاد پیشگیری و مبارزه با کرونا و دانشگاه های علوم پزشکی سراسر استان توجه داشته و فعلا کوچ را به تعویق انداخته و به هیچ وجه از مناطق قشلاقی حرکت نکنند و اداره کل امور عشایر فارس نیز آمادگی کامل برای خدمات رسانی به عشایر این استان پهناور را دارد و قطعا بعد از شکست کرونا فرایند کوچ از سر گرفته خواهد شد.

وی بیان نمود هر چند تاخیر در کوچ از نظر منابع طبیعی آسیب هایی به همراه دارد اما در بعضی مواقع از جمله مقطع کنونی که پای سلامت عشایر در میان است، چاره ای جز ایجاد تاخیر در کوچ نیست.

مدیر کل امور عشایر فارس گفت: عشایر این استان در صورت مشاهده علائم بیماری نظیر تب، سردرد، گلودرد، سرفه و تنگی نفس به یکی از نزدیک ترین محل های استقرار خانه های بهداشت مراجعه کنند.

گزارش از: محمدامین افشارپور - ایرنا