عزم جدی چین و روسیه برای سرانجام دادن به سلطه آمریکا بر امور اقتصادی جهانی - مجله میکونوس

به گزارش گروه اقتصادی خبرنگاران به نقل از راشاتودی، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در اوایل هفته گذشته با همتای چینی خود، شی جین پینگ، گفتگوهای گسترده ای انجام داد و رهبران دو کشور بر سر برنامه هایی برای ایجاد یک چارچوب اقتصادی مشترک بین المللی نو به توافق رسیدند.

چین و روسیه از زمانی که بحران اقتصادی دنیای در سال 2008 خطرات ناشی از وابستگی بیش از حد به آمریکا را آشکار کرد به تدریج به سوی چنین اقداماتی حرکت کردند. با این حال، به نظر می رسد تحریم های اقتصادی آمریکا علیه مسکو و پکن، کوشش برای یافتن جایگزین ها را تشدید نموده است.

بانکداری در واشنگتن

معماریِ اقتصادیِ آمریکا محور، منبع بزرگی از قدرت است؛ بیشتر تجارت بین المللی با دلار این کشور انجام می گردد، نقل و انتقال پرداخت ها به وسیله سیستم تراکنش سوئیفت صورت می گیرد که آمریکا در آن نفوذ بی مقدار ای دارد، در عین حال، تامین اقتصادی از سوی بانک های سرمایه گذاری تحت رهبری آمریکا انجام می گردد، بدهی ها به وسیله آژانس های رتبه بندی این کشور رتبه بندی می شوند و حتی متولی کارهای اعتباری مهم و اصلی آمریکایی هستند.

این ابزارهای اقتصادی قدرت، واشنگتن را قادر می سازد تا یک امپراتوری به راه بیندازد- می تواند کسری های تجاری بزرگ را مدیریت کند، داده های مربوط به دشمنان خود را جمع آوری کند، رفتار مطلوبی با هم پیمانان خود داشته باشد و دشمنان خود را با تحریم ها سرکوب کند.

معماریِ اقتصادیِ آمریکا محور، دیگر پایدار و ماندنی نیست. کاخ سفید کنترل بر تراز تجاری منفی خود را از دست داده، مارپیچ بدهی های این کشور از کنترل خارج شده است و تورم افسارگسیخته در حال نابود کردن ارز آن است. آنچه اوضاع را بدتر نموده این است که واشنگتن از معماری اقتصادی خود با اعمال تحریم هایی علیه دشمنانش به عنوان ابزار سیاست خارجی استفاده می نماید. راهبرد امنیتی آمریکا تأیید می نماید که چین و روسیه دو کشور اصلی در تیررس واشنگتن هستند که این امر ایجاد یک معماری اقتصادی جایگزین، جدا از آمریکا را برای مسکو و پکن ضروری می سازد.

سیاست دلارزدایی

دلارزدایی، کاهش وابستگی به دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره و مبادلاتی، بسیار چالش برانگیز است زیرا نقش مسلط دلار، بیش از 75 سال است که برای سیستم اقتصادی بین المللی تعریف شده است.

دلار به 3 علت موقعیت قوی خود را حفظ نموده است: مقدار بزرگ اقتصاد آمریکا، حفظ ارزش دلار با پایین نگه داشتن تورم، بازار اقتصادی باز و نقدشونده از جمله آنها است. از آنجایی که اقتصاد آمریکا نسبتا در حال کاهش است، تورم از کنترل خارج شده و بازارهای اقتصادی آن به عنوان یک سلاح استفاده می شوند، پایه های نقش پایدار دلار به سرعت در حال انتها یافتن است.

مشارکت اقتصادی میان چین و روسیه، به عنوان بزرگ ترین واردنماینده انرژی و بزرگ ترین صادرنماینده انرژی در دنیا، یک ابزار لازم و ضروری برای از بین بردن دلار نفتی است. در سال 2015، تقریبا 90 درصد مبادلات تجاری میان روسیه و چین با دلار انجام می شد اما تا سال 2020، مبادلات تجاری دلاری این دو غول اتحادیه اوراسیا به نصف کاهش پیدا کرد بطوریکه تنها 46 درصد آن با دلار انجام می گردد.

روسیه بعلاوه در کاهش سهم دلار آمریکا در ذخایر ارز خارجی خود پیشتاز بوده است.

بعلاوه سازوکارهای دلارزدایی از تجارت چین و روسیه برای انتها دادن به استفاده از دلار آمریکا با کشورهای ثالث استفاده می گردد؛ بطوریکه پیشرفت هایی در این زمینه در جاهایی نظیر آمریکای لاتین، ترکیه، ایران، هند و غیره دیده شده است. آمریکا چندین دهه است که دلارهای خود را به تمام دنیا تزریق می نماید و در بعضی مواقع، جریان تغییر می نماید و کاهش چشمگیری از ارزش دلار روبرو می گردد.

تراکنش های اقتصادی

سیستم سوئیفت قبلا برای انجام تراکنش های اقتصادی بین بانک ها در سراسر دنیا، تنها سیستم پرداخت های بین المللی بود. زمانی که آمریکا از آن به عنوان یک سلاح سیاسی استفاده کرد، این نقش مرکزی سوئیفت از بین رفت. آمریکایی ها ابتدا ایران و کره شاقتصادی را از سوئیفت بیرون کردند و واشنگتن در سال 2014 تهدید روسیه برای اخراج از این سیستم را شروع کرد. طی چند هفته گذشته، تهدید استفاده از سوئیفت به عنوان یک سلاح علیه روسیه شدت گرفته است.

چین با ایجاد CIPS و روسیه با ایجاد SPFS که هر دو جایگزین سوئیفت هستند به این اقدامات واکنش نشان دادند. حتی چندین کشور اروپایی دیگر با ایجاد جایگزینی به جای سوئیفت با یکدیگر متحد شده اند تا قلمرو قدرت فراسرزمینی واشنگتن را محدود نمایند و و بدین ترتیب به تجارت با ایران ادامه دهند. معماری نو اقتصادی چین و روسیه باید CIPS و SPFS را ادغام کند تا آنها بیشتر در دسترس کشورهای ثالث قرار گیرند. اگر آمریکا، روسیه را از سوئیفت بیرون کند، جدایی از سوئیفت شدت خواهد گرفت.

بانک های توسعه

صندوق بین المللی پول (IMF)، بانک دنیای و بانک توسعه آسیایی تحت رهبری آمریکا، ابزارهای معروف سیاست مداری اقتصادی آمریکا هستند. تاسیس بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیایی (AIIB) به رهبری چین در سال 2015 به نقطه عطفی در معماری اقتصادی دنیای تبدیل شد چراکه تمامی هم پیمانان اصلی آمریکا (به جز ژاپن) با مخالفت از هشدارهای آمریکا در آن عضو شده و ثبت نام کردند. این بانک توسعه نو که قبلا با نام بانک توسعه BRICS شناخته می شد، گامی فراتر در راستای جدا شدن از بانک های تحت رهبری آمریکا بود. بانک توسعه اوراسیا و بانک توسعه سازمان همکاری شانگهای نیز میخ های بیشتری بر تابوت بانک های توسعه ای تحت کنترل آمریکا هستند.

اثرات هم افزایی

چین و روسیه بعلاوه آژانس های رتبه بندی خود را توسعه داده اند و جایگاه غالب کارت های اعتباری ویزا (Visa) و مسترکارت (Mastercard) را در کشورهای مربوطه جایگزین نموده اند.

این معماری اقتصادی نو با یک شراکت در بخش انرژی و فناوری تکمیل شده است چراکه نه چین و نه روسیه نمی خواهند درحالی که به سوی انقلاب صنعتی چهارم حرکت می نمایند، به صنایع فناوری برتر آمریکا وابسته باشند.

علاوه بر اینها، چین و روسیه در کوشش هستند تا از کریدورهای حمل و نقل تحت رهبری آمریکا دور نمایند. چین تریلیون ها دلار در طرح ابتکاری کمربند و جاده خود برای کریدروهای نو زمینی و دریایی سرمایه گذاری نموده است، در حالی که روسیه برنامه مشابه اما ساده تری را پیش برده است که شامل توسعه شمالگان (ناحیه پیرامون قطب شمال) به عنوان یک جهت دریایی در مشارکت با چین است. تامین سرمایه و مدیریت این برنامه های با فناوری برتر و کریدورهای حمل و نقل تاثیرات هم افزایی مثبتی برای توسعه بیشتر معماری اقتصادی بین المللی نو خواهد داشت.

آمریکا می تواند از تحریم های بیشتری برای مخالفت با توسعه معماری اقتصادی بین المللی چند قطبی استفاده کند با این حال ادامه تهدید و اجبار اقتصادی تنها به افزایش تقاضا برای جدا شدن از آمریکا می انجامد. نخستین قانون تحریم این است که وقتی تحریم ها پایدار باشند، کشورهای هدف تحریم یاد خواهند گرفت تا بدون قدرت متخاصم زندگی نمایند. آنچه به عنوان کوشش برای تضعیف و منزوی کردن دشمنان واشنگتن شروع شد، در نهایت به انزوای آمریکا ختم شد.